یه بار یادمه چند ماه بعد از خرید برنج، ته انبار خونه یه کیسه برنج قدیمی پیدا کردم. ظاهرش تمیز بود، ولی وقتی پختمش، اون بوی خاص و دل‌انگیز برنج تازه شمالی رو نداشت. یه بوی خنثی و بی‌حس می‌داد، طوری که حتی ته‌دیگش هم بی‌روح شده بود.
از اون روز تصمیم گرفتم بفهمم چطور می‌شه برنج کهنه رو دوباره مثل روز اول، خوش‌عطر و خوش‌طعم کرد. توی این چند سال، روش‌های زیادی امتحان کردم و چند تاش واقعاً جواب داده. همونو می‌خوام اینجا باهات به اشتراک بذارم. با سامانه خرید برنج همراه باشید. شما میتونید در این وبسایت بصورت مستقیم و بدون واسطه از کشاورزان شمالی برنج خریداری کنید. از مازندران تا سراسر کشور براتون ارسال میکنن.
۱. ترکیب برنج کهنه با برنج تازه
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین کارهایی که یاد گرفتم این بود که برنج کهنه رو با یه مقدار برنج تازه مخلوط کنم. مثلاً اگر سه پیمانه برنج می‌خوام بپزم، دو پیمانه برنج تازه و یه پیمانه از اون قدیمی‌تره می‌ریزم.
این کار باعث می‌شه عطر برنج تازه به دونه‌های قدیمی‌تر منتقل بشه و در نهایت، یه برنج دانه‌دانه و معطر داشته باشی. خیلی از رستوران‌ها هم دقیقاً همین ترفند رو استفاده میکنن تا همیشه برنجشون بوی خوبی بده.
این روشی هست که خود کشاورزان مازندرانی ازش استفاده میکنن. وقتی برنج جدید در میاد، وقتی برنج مصرفی سالیانه خودشون رو جدا میکنن اون رو به برنج باقیمونده از سال قبل اضافه میکنن و کامل مخلوط میکنن. این روش رو یک مادربزرگ مازندرانی که مهمانش بودم بهم یاد داد که بهترین روش هست به نظرم.
۲. استفاده از کره یا روغن حیوانی
من همیشه موقع دم کردن برنج، یه قاشق کره محلی روی برنج داغ می‌ذارم. بخارش که بلند می‌شه، اون بوی بی‌نظیر کره با عطر برنج قاطی می‌شه و فضای آشپزخونه رو پر می‌کنه.
اگر کره محلی یا روغن حیوانی اصل داشته باشی، نتیجه‌اش فوق‌العاده‌ست. اما اگر نداشتی، با یه مقدار خیلی کم روغن دنبه یا حتی کره معمولی هم می‌تونی بوی کهنگی رو تا حد زیادی از بین ببری. البته اگه اهل رژیم و رعایت موارد اینچنینی هستی، احتمالا از این لذت برخوردار نیستی و باید بدون کره برنج رو بپزی. پس سعی کن از روش های دیگه استفاده کنی.
۳. استفاده از ادویه‌ها و گیاهان معطر
گاهی وقت‌ها یه ترکیب ساده از ادویه‌ها میتونه معجزه کنه. من معمولاً موقع دم گذاشتن برنج، یکی دو دونه هل سبز و یه تیکه چوب دارچین می‌ندازم داخل قابلمه.
گاهی هم چند پر گل محمدی خشک یا کمی زعفران دم‌کرده اضافه میکنم. بوی ادویه‌ها با بخار برنج قاطی می‌شه و نتیجه‌اش یه برنج خوش‌بو و زنده‌ست، حتی اگر کهنه بوده باشه. البته قطعا این کار ها نمیتونه عطر برنج رو شبیه سازی کنه ولی میتونه حس و حال خوبی بهمون بده. اگه عادت به مصرف برنج طارم هاشمی مازندران دارید، عطر برنج یکی از جذابیت های سفره شماست. پس روش اول کار شما رو به بهترین شکل راه میندازه.
۴. خیساندن در آب و نمک
قبل از پخت، برنج کهنه رو معمولاً سه تا چهار ساعت توی آب و نمک خیس می‌ذارم. این کار هم بوی کهنگی رو کم می‌کنه و هم باعث می‌شه دونه‌های برنج موقع پخت، نرم‌تر و خوش‌فرم‌تر بشن.
یه بار یکی از آشپزهای محلی شمالی بهم گفت اگر چند قطره آب‌لیمو هم به آب اضافه کنم، عطرش تازه‌تر می‌شه. امتحانش کردم، واقعاً جواب داد. اگه در زمان مصرف برنج کهنه با سفت بودنش مشکل دارید و اصطلاحا برنجتون از حالت پنبه ای برنج شمال در میاد، این راه حل برای شما مناسب هست.
۵. هوا دادن و خشک کردن برنج کهنه
اگه حس می‌کنی بوی برنجت یه‌جورایی نمناک یا گرفته‌ست، احتمالاً از رطوبته. من معمولاً برنج کهنه رو روی یه سینی پهن میکنم و چند ساعت جلوی پنکه یا زیر آفتاب ملایم می‌ذارم. بعد از یکی دو ساعت، بوش سبک‌تر می‌شه و حس تازگی می‌گیره. اگه بتونی در این حالت مقداری آب هم بهش اسپری کنی میتونه کمک کننده باشه. این کار میتونه بوی نم برنج رو بگیره.
فقط یادت باشه زیر آفتاب تند نذاری، چون ممکنه دونه‌ها ترک بخورن.
۶. استفاده از پوست لیمو یا نارنج خشک
یه روش جالب که از مادرم یاد گرفتم، استفاده از پوست لیمو یا نارنج خشک موقع دم گذاشتن برنجه.
کافیه یه تکه کوچیک بندازی داخل قابلمه. بخار لیمو وقتی بالا می‌ره، بوی کهنگی رو از بین می‌بره و یه عطر لطیف و طبیعی به برنج می‌ده.
به‌نظرم برای برنج‌هایی که مدت طولانی نگهداری شدن، این روش بهترین نتیجه رو می‌ده. البته این روش منافاتی با روش های قبلی نداره. شما میتونید کار هایی که در مراحل قبل گفتیم رو انجام بدید و در نهایت در زمان دم کردن، از پوست نارنج یا لیمو بعنوان بوگیر استفاده کنید.
جمع‌بندی
واقعیت اینه که برنج کهنه لزوماً بد نیست، فقط کمی بی‌عطر و بی‌حال می‌شه. با چند تا ترفند ساده و خانگی می‌تونی کاری کنی که دوباره بوی زندگی بگیره.
از ترکیبش با برنج تازه گرفته تا استفاده از کره، ادویه، یا حتی یه پوست لیموی خشک؛ هر کدوم از این روش‌ها می‌تونن برنجت رو به شکل شگفت‌انگیزی تازه کنن. من خودم چند بار با همین روش‌ها مهمون‌هام رو غافلگیر کردم و کسی نفهمید برنجی که خوردن، از سال قبل مونده بوده.
انتهای مقاله بازم تاکید میکنم، روشی که خود برنج کاران استفاده میکنن وقتی که برنج از سال قبل میمونه اینه که با برنج تازه ترکیب کنن. این کار میتونه یک برنج مرده رو زنده کنه.
سوالات متداول
آیا برنج کهنه برای سلامتی ضرر داره؟
خیر، اگه کپک نزده باشه و بوی ترش یا نمناک نده، هیچ مشکلی نداره. فقط کیفیت پختش کمتره.
می‌تونم از برنج کهنه برای ته‌دیگ استفاده کنم؟
بله، اتفاقاً دونه‌های برنج کهنه سفت‌ترن و ته‌دیگش تردتر درمیاد. یکی از خوشمزه‌ترین ته‌دیگ‌هایی که درست کردم با برنج دو ساله بود!
اسپری عطر برنج که بعضی فروشنده‌ها استفاده میکنن، خوبه؟
اصلاً توصیه نمی‌کنم. این مواد مصنوعی‌ان و نه‌تنها طبیعی نیستن، بلکه ممکنه برای سلامتی ضرر داشته باشن.
اگه بخوام از تجربه‌هام یه نتیجه بگیرم، اینه که: کیفیت و عطر برنج فقط به تازگی‌اش نیست، بلکه به دقتی برمی‌گرده که موقع پخت به خرج می‌دی.
همون برنج کهنه، با کمی حوصله، میتونه تبدیل بشه به یه غذای معطر و لذیذ که یادش تا مدت‌ها توی ذهنت میمونه.
